تاریخچه دستگیره

تاریخچه دستگیره – اولین دستگیره – اختراع

تاریخچه دستگیره که به ثبت رسمی رسیده است و نیز ویژگی های اولین دستگیره ها و نکاتی درباره اختراع دستگیره را در این مقاله بررسی خواهیم نمود .

تاریخچه دستگیره

هرچند تاریخچه دستگیره از اختراع ، تولید و استفاده به سالیان بسیار کهنی بازمی گردد و حداقل از دوران نوسنگی وجود داشته اند . همچون بسیار از اولین ها در تاریخ ، کهن ترین دستگیره های کشف شده ، مربوط به قاره آفریقا و صد البته تمدن مصر باستان می باشد .

دستگیره در تمدن مصر

مصریان را می توان نخستین کسانی معرفی نمود که قفل های کلیدی را اختراع و برای باز و بسته کردن درب و نیز افزایش سطح امنیت فضا ها مورد استفاده قرار دادند . این نوع از قفل ها دارای کلید هایی با طولی نزدیک به 60 سانتی متر بودن که نقش دستگیره را نیز ایفا می نمودند . البته در آن دوران نیز استفاده از دستگیره و قفل مختص به طبقه اشرافی و غنی مصر بوده است . مردم عادی نیز از حلقه طنابی که بر روی درب های چوبی تعبیه شده بود به عنوان دستگیره استفاده می نمودند . بسته شدن لنگه باز شو با استفاده از طناب نیز راهی برای افزایش امنیت در آن دوران به شمار می آمده است .

رم باستان

در سالیان بعد و در پیش از میلاد مسیح ، رومیان استفاده از دستگیره را افزایش داده و به تکامل فنی و ظاهری دستگیره ها پرداختند . به صورت که استفاده از دستگیره در داخل ساختمان و بر روی درب های داخلی نیز رسید .

دستگیره در اروپا

هر چند تاریخچه مشخصی از تحولات دستگیره ها پس از سقوط روم تا قرن اول پس از میلاد مسیح وجود ندارد . ولی قدیمی ترین درب های اروپایی همچون دربهای ” برنوارد ” که در ” کلیسای جامع هیلدس هایم ” در آلمان و توسط ” اسقف برنوارد ” در محدوده سالهای 938-1022 پس از میلاد سفارش داده شده و نصب گردیده اند . حلقه های بزرگی بر روی هر یک از لنگه دربها تعبیه شده است که علاوه بر کاربرد تزئینی به عنوان دستگیره نیز مورد استفاده واقع می شدند . در سالیان بعد استفاده از این نوع المان ها با دو کاربری تزئینی و نیز دستگیره بر روی درب های دیگر نیز رواج پیدا نمود .

بعدها و تقریبا در اواسط قرن هفدهم ، استفاده از چفت های کلنگی به عنوان قفل و نیز دستگیره در اروپا افزایش یافت . پس از انقلاب صنعتی در اروپا ، ساخت و به کاربری انواع دستگیره ها افزایش یافت . و اختراع دستگیره های اهرمی نیز در این دوران رقم خورده است .

دستگیره در آمریکا

تا حدود سال 1830 میلادی ، تولید دستگیره به صورت عمده تنها در کشور های اروپایی انجام می شده تا حدی که در سال 1838 میلادی ایالات متحده آمریکا بین 80تا 95 درصد دستگیره های مورد نیاز خود را از کشورهای اروپایی وارد می نمود . در سالهای پیشرو ( 1830-1880 ) و پس از نمایشگاه صدمین سالگرد اعلام استقلال ایالات متحده آمریکا ، تولید دستگیره درب با سرعتی بسیار بالا در آمریکا رشد نمود . بیش از 100 اختراع و ایده در زمینه انواع دستگیره درب به ثبت رسید . اما اولین شخصی که ایده تلفیق دستگیره درب و قفل را برای بسته نگاه داشتن درب ، مطرح نموده و ثبت کرد ، یک شهروند آفریقایی تبار به نام Osbourn Dorsey بود .

اختراع آقای دورسی

مکانیزم عملکرد این دستگیره نمونه ای اولیه از دستگیره هایی به شمار می آید که امروزه در میان فعالیت صنعت ساختمان به نام ” دستگیره مچی ” معروف هستند . روش کار نیز به این صورت است که با چرخاندن گویی هایی که در دو طرف درب ( داخل و بیرون ) نصب شده اند ، کاربر می تواند درب را باز نمایید . همین عملکرد ساده که حاصل تلفیق کاربری دستگیره ( گوی های نمایان ) و قفل ( مشخص مخفی نصب شده داخل جداره درب ) به خود خود فصل جدیدی را در صنعت تولید دستگیره های ساختمانی و حتی انواع قفل های متناسب با آنها ، ایجاد نمود .

قرن بیستم

با ورود بشر به قرن بیست و یکم و شروع دوران مدرنیسم و نیز توجه بیش از بیش به فاکتور هایی همانند زیبایی ، کاربری و حتی تجمل ، توسط اقشار مختلف جوامع ، معماران و طراحان نیز شروع به توجه جدی به طراحی دستگیره ها به عنوان بخشی موثر در از یک چشم انداز از زندگی مدرن و به روز نمودند .

تولد دستگیره های پلاک

آقای پیتر بهرنز ( 14 آوریل 1868 – 27 فوریه 1940 ) معمار ، گرافیست و طراح صنعتی برجسته آلمانی که از سابقه درخشانی در طراحی اشیا کاربردی همچون کتری ، گلدان و … و نیز ساختمان های نوین عصر خود داشت . دستگیره های خاصی رو طراحی و تولید نمود که همچنان جزو پرفروش ترین و پرکاربرد ترین دستگیره مصرفی در تمام جهان به شمار می آید . این نوع دستگیره که امروزه به دستگیره پلاک نیز مشهور است . ترکیبی از یک دستگیره و یک پلاک که در برگیرنده سیلندر قفل نیز می باشد ، طراحی شده است . کاربر با فشار به دستگیره ( چرخش 30 درجه حول مرکز اتصال ) می تواند قفل اولیه ( زبانه قفل ) را باز نماید .

دستگیره های دو تکه ( روزتی )

لودویک یوزف یوهان ویتگنشتاین ، فیلسوف اتریشی – بریتانیایی ( 1829 – 1889 ) که به نظریان نوین در فلسفه ریاضیات ، فلسفه ذهن و زبان مشهور است . نخسین فردی بود که از یک استوانه که حول مرکز اتصال به درب چرخش می کند ( عملکردی مشابه دستگیره پلاک ) به عنوان دستگیره مورد استفاده قرار داد . ویتگنشتاین برای فضای قرار گیری سیلندر قفل نیز از استوانه ای به نام روزت بهره برد . همین عامل باعث نمام گذاری این نوع از دستگیره ها دو تکه به نام ” دستگیره روزتی ” گردید .

امروز انواع مختلفی از دستگیره ها با کاربری های متنوع برای زندگی بهتر در اختیار بشر قرار گرفته اند . که بسیار از آنها همچون ؛ دستگیره ثابت قدی ، دستگیره پلاک ، دستگیره روزتی و دستگیره مچی که در این مقاله به آنها پرداخته شد ، اشکال تکامل یافته همان دستگیره های قدیمی و ابتدایی محصوب می شوند .